Robert Stassen en Teun Schurink winnen Palga Science Award 2025: “Soms is minder zorg betere zorg”

Het winnende abstract heeft als titel: Critical evaluation of sentinel lymph node biopsy in pT1b and pT2a melanoma patients: A nationwide population-based study

Een prijs met groeiende betekenis
De Palga Science Award, die jaarlijks wordt uitgereikt tijdens de Week van de Pathologie, is bedoeld om onderzoek te belonen dat pathologiedata op innovatieve, verantwoorde en impactvolle wijze inzet. De editie van 2025 was bijzonder in meerdere opzichten: niet alleen vanwege het mooie aantal van 38 inzendingen, maar ook omdat alle genomineerden dit jaar voor het eerst live mochten pitchen tijdens de uitreikingsceremonie.

Naast het winnende duo van het Erasmus MC, waren er twee andere genomineerden:

• Will Harley van het Nederlands Kanker Instituut (NKI), die een transcriptomics classifier ontwikkelde om het risico op invasieve borstkanker bij patiënten met ductaal carcinoom in situ (DCIS) te voorspellen — een stap richting gepersonaliseerde behandeling en het terugdringen van overbehandeling.
• Vincent de Jager van het Universitair Medisch Centrum Groningen (UMCG) afdeling Pathologie en Medische Biologie), die in samenwerking met het Centrum voor Informatie Technologie van de Rijksuniversiteit Groningen met behulp van een lokaal large language model automatisch biomarkerdata (EGFR en KRAS) wist te extraheren uit landelijke pathologieverslagen van longkankerpatiënten — een innovatieve aanpak die tijd en kosten bespaart én de weg vrijmaakt voor snellere inzichten in test- en mutatieprevalentie.

Beide onderzoekers presenteerden hun werk met overtuiging, betrokkenheid en wetenschappelijke scherpte. Palga feliciteert hen van harte met hun nominatie en dankt hen voor hun waardevolle en inspirerende pitches. Hun werk onderstreept hoe breed toepasbaar pathologiedata zijn — van fundamentele inzichten tot optimalisatie van klinische processen.

Van klinische twijfel naar data-gedreven inzicht
Het bekroonde onderzoek van Stassen en Schurink ontstond vanuit observaties in de dagelijkse praktijk. “We merkten dat we patiënten met een pT1b- of pT2a-melanoom een SLNB aanboden, terwijl de kans op een positieve uitslag extreem klein was,” vertelt Schurink. “Toch ondergingen ze een operatie met alle bijbehorende risico’s: narcose, wondinfecties, seroomvorming en pijnklachten.”

SLNB wordt doorgaans uitgevoerd om patiënten te selecteren voor een mogelijke adjuvante behandeling. Maar ook de meerwaarde van die aanvullende behandeling bleek in deze specifieke patiëntengroep gering. Dit zette de onderzoekers ertoe aan hun klinische twijfel te toetsen met harde data.

Om dit klinische vermoeden te onderbouwen, grepen de onderzoekers naar de landelijke pathologiedatabase van Palga. Dankzij toegang tot relevante pathologieverslagen van meer dan 16.000 patiënten konden zij niet alleen bevestigen wat ze vermoedden, maar ook cijfermatig onderbouwen hoe klein de kans op daadwerkelijke winst is bij deze ingreep.

“Bij pT1b-patiënten zagen we dat de kans op een positieve klier zo laag is dat de SLNB in veel gevallen niet gerechtvaardigd lijkt. Bij pT2a moet je zorgvuldiger afwegen, maar ook daar is terughoudendheid gerechtvaardigd.” — Robert Stassen

Zorg met minder verspilling en meer zingeving
Het onderzoek raakt aan een breder thema in de gezondheidszorg: hoe zorgen we voor doelmatige zorg, zeker in een tijd van toenemende zorgdruk en beperkte middelen? De onderzoekers stellen die vraag nadrukkelijk. “Zorg die geen aantoonbare winst oplevert, moet je kritisch blijven bevragen,” zegt Schurink. “We moeten ons afvragen: is deze ingreep echt nodig? Wat is de meerwaarde voor de patiënt? En wat zijn de alternatieven?”

Hun studie toont aan dat minder opereren in sommige gevallen juist betere zorg kan zijn — voor de patiënt én voor het systeem. “Als je met data hard kunt maken dat je 1.500 ingrepen per jaar kunt voorkomen, dan praat je niet alleen over kostenbesparing, maar ook over minder belasting voor patiënten, minder druk op OK-capaciteit, en minder druk op pathologen,” aldus Stassen.

Pathologiedata als drager van verandering
De kracht van het onderzoek zit mede in het gebruik van landelijke pathologiedata. De onderzoekers benadrukken hoe belangrijk het was om toegang te hebben tot een gestructureerde, landelijke dataset. “De Palga-database bood ons de mogelijkheid om onze vraag op nationaal niveau te beantwoorden. Geen model, geen schatting, maar echte data, direct uit de bron,” vertelt Stassen.

Hoewel het analyseren van de niet-geprotocolleerde verslagen soms veel handwerk vergde, bleek het grootste deel van de data goed bruikbaar. “Dankzij conditional text searching en steekproefsgewijze controle konden we met hoge betrouwbaarheid de juiste variabelen extraheren.” – Teun Schurink

Het duo was ook positief over het aanvraagproces en de samenwerking met de adviseurs van Palga: “Het contact was snel, persoonlijk en professioneel. Jullie dachten goed met ons mee, en leverden vaak sneller dan we verwachtten. Dat maakte het echt een prettige samenwerking.”

Prijs als stimulans voor dialoog en impact
Het winnen van de Palga Science Award is voor Stassen en Schurink meer dan een wetenschappelijke erkenning. De prijs helpt om onderzoek zichtbaar te maken, ook buiten de academie. Het vergroot de impact. En het kan de dialoog met richtlijncommissies, beroepsverenigingen en collega’s in het veld verder stimuleren.

Die dialoog is inmiddels in volle gang. Binnen het Erasmus MC worden de resultaten al toegepast in het gesprek met patiënten, en op regionaal en landelijk niveau worden de bevindingen besproken binnen gremia als de WIN-O. De onderzoekers hopen dat hun werk ook internationaal bijdraagt aan een kritische herbeoordeling van de rol van SLNB in vroege melanoomstadiëring.

“De data zijn er. De kennis is er. Nu is het tijd om samen te zorgen dat het ook de praktijk verandert.” — Teun Schurink

Toekomst: méér met data, samen met het veld
Palga is trots op de onderzoeken die dankzij de data tot stand komen. De Palga Science Award is er om dat werk zichtbaar te maken, en een stimulans te bieden aan onderzoekers die — net als Stassen, Schurink, Harley en De Jager — vanuit klinische nieuwsgierigheid en wetenschappelijke integriteit de kracht van pathologiedata weten te benutten.

Met de groeiende beschikbaarheid van geprotocolleerde verslagen, nieuwe analysetools en koppelmogelijkheden met andere registraties, wordt de potentie van pathologiedata steeds groter. Palga blijft zich inzetten om onderzoekers te ondersteunen in het verantwoord gebruik van deze waardevolle bron.

Met dank en waardering
Palga feliciteert Robert Stassen en Teun Schurink met het winnen van de Palga Science Award 2025. We danken ook Will Harley (NKI) en Vincent de Jager (UMCG) voor hun prachtige pitches en waardevolle bijdragen. En we zijn trots op alle 38 inzendingen die dit jaar zijn binnengekomen — een aantal dat laat zien hoe levendig en relevant het wetenschappelijk gebruik van pathologiedata is.

We bedanken de NVVP voor het podium dat zij elk jaar opnieuw biedt tijdens de Week van de Pathologie voor de uitreiking van de Palga Science Award, en prof. dr. Katrien Grünberg voor het uitreiken van de prijs.

Samen kunnen we bouwen aan betere zorg, geïnformeerd door data, gedragen door professionals, en gericht op wat echt telt voor de patiënt.

1. Stassen RC, Schurink AW, van der Veldt AAM, Hollestein LM, Verhoef PC, Grünhagen DJ. Critical evaluation of sentinel lymph node biopsy in pT1b and pT2a melanoma patients: A nationwide population-based study. Eur J Cancer. 2025 Mar 15:115365. doi: 10.1016/j.ejca.2025.115365. Epub ahead of print. PMID: 40175255.